W dymkach i obrazkach

Przyznam, że nie jestem zwolennikiem komiksów, właściwie to nie uważam tej formy twórczości za literaturę. Wiem, że w ostatnich latach zapanowała moda na komiksy, do tego stopnia, że zajęli się tym gatunkiem poważni badacze. Nie wykluczam, że powstają w jego obrębie utwory o wysokiej jakości artystycznej, choć trudno mi uwierzyć, żeby w „dymkach i kresce” kryły się jakieś nadzwyczajne walory.

„Kajka i Kokosza” pamiętałem z dzieciństwa, a teraz wróciłem do jednej z części cyklu z powodów czysto zawodowych (utwór jest lekturą w szkole podstawowej).

Sama opowieść jest niewątpliwie urocza. Postaci i dialogi bardzo sympatyczne. Humor prosty, ale nie prostacki, przeważnie groteskowo-ironiczny. Mały, sprytny Kajko wraz z tęgim, poczciwym łasuchem Kokoszem i ich wodzem kasztelanem Mirmiłem odpierają ataki Zbójcerzy na czele z tyleż złowrogim, co zabawnie nieskutecznym Hegemonem.

Motywem przewodnim historii okazuje się odwieczne pragnienie latania. Powodowany nim Mirmił trafia z kompanami do szkoły na Łysej Górze, gdzie poznaje tajniki owej magicznej sztuki. Ich odkrycie ułatwia czarownica Jaga, ciotka Kokosza i zarazem żona dobrodusznego siłacza Łamignata.

Opowieść ma poniekąd charakter baśniowy (walka dobra ze złem, elementy fantastyczne, magia, średniowiecze). Warto też zwrócić uwagę na słowiańskość przedstawionej rzeczywistości (imiona, wierzenia, obyczaje). Niektórzy uważają serię Janusza Christy za słowiańską wersję Asteriksa (cyklu René Goscinny'ego o Galach).

Przy okazji omawiania lektury przypomniałem sobie kilka informacji (głównie natury genologicznej), które poniżej odnotowuję:

1) Pojęcie comic strip skrócone do comics wymyślono dla pierwszych historyjek obrazkowych rysowanych w drugiej połowie XIX w. Miały one postać pasków w gazetach i były komiczne, czyli zabawne, humorystyczne. Ludzie kupowali codziennie gazetę, wycinali paski, wklejali je do zeszytu, by po jakimś czasie poznać całą historię.
2) Różnica pomiędzy komiksem a historyjką obrazkową polega na tym, że historyjki obrazkowe nie posiadają dymków komiksowych. Tekst (czasami wierszowany) wpisuje się poniżej obrazka.
3) Pasek komiksowy składa się zazwyczaj z trzech lub czterech kadrów.
4) Istnieje wiele rodzajów dymków, ale najbardziej charakterystyczne to dymki prostokątne (narracja), owalne (mowa), poszarpane (krzyk), przerywane (szept), z kółeczkami (myśl).
5) Klasyczny komiks oprócz tekstów umieszczonych w dymkach zawiera – żarty rysunkowe, karykatury, onomatopeje, znaki ikoniczne.